Vitaminler; insan vücudunun sentezleyemediği ya da çok az sentezleyebildiği, mutlaka besin yoluyla veya takviye ilaçlarla alınması gereken organik bileşiklerdir. Vücut hücrelerinin kendini yenileyebilmesi, büyüyüp gelişebilmesi ve enerji üretebilmesi için vitaminlere ihtiyaç duyarız.

Suda çözünebilen vitaminler grubuna giren B12 vücutta az miktarda (bir kısmı karaciğer diğer bir kısmı vücudumuzun diğer bölümlerinde olarak) depolanabilmektedir. Bu yüzden sadece hayvansal gıdalarda bulunan B12 vitaminini yeterli olarak tüketmeliyiz. Çok az miktarda bağırsaklarımızda sentezlenebilen B12 vitamini ısıyla karşılaştıkça fonksiyonunu kaybetmektedir.

Kandaki kırmızı hücrelerin üretimin de ve hücre oluşumunun sağlanmasın da, sinir hücrelerinin elektriksel sinyal iletiminin hızını arttırma da ve sinir uçlarının normal gelişimini kolaylaştırma da, B12 vitaminin geri emiliminde, çinko ve magnezyum gibi minerallerin fonksiyonlarında etkilidir.

Eksikliğini hangi belirtilerden anlarız?

• B12 eksikliği yeni hücrelerin sentezlenmesini engeller ve metabolizmanın yavaşlamasına neden olur.
• Yaşlılarda hafıza kaybı, unutkanlık gibi rahatsızlıklara neden olabilir. Yaş ilerledikçe B12 emiliminde ve vücut tarafında depolanmasında azalmalar gözlemlenir.
• Pernisiyöz anemi olarak adlandırılan kansızlığa neden olur. Buna bağlı olarak çarpıntı, efor kapasitesinde düşüş, çabuk yorulma ve halsizlik, konsantrasyon bozuklukları ve göz kararması görülebilir.
• Ayaklarda, bacaklarda, kollarda ve ellerde karıncalanma ve uyuşma hissi (huzursuz bacak sendromu) ve zihinsel fonksiyonlarda bozulmalar gözlemlenir.
• Dilde kızarıklık ve yanma hissi, ağız içinde yaralar ve diyare (ishal) görülebilir.

B12 vitamini yetersizliğinin giderilmesinde öncelikle bunun nedeni tespit edilmelidir. Diyetle alınan yetersizlik mi yoksa emilim bozukluğu mu? Özellikle vejeteryan beslenenlerde beslenmeden kaynaklı eksiklik görülmektedir. Bu durumlardan mutlaka dışarıdan hap veya tabletlerle takviye edilmelidir. Emilim bozukluğuna bağlı gelişen bir B12 eksikliğinde ise bu yöntem işe yaramayacağından iğneyle takviye sağlanmalıdır.

B12 vitaminin beslenme yoluyla alabileceğimiz en iyi kaynaklar daha öncede yazdığım gibi hayvansal gıdalardır. Yumurta en zengin B12 kaynağı olarak başta gelmektedir. Süt, yoğurt, peynir, karaciğer dalak gibi sakatatlar, midye, istiridye, karides gibi kabuklu deniz ürünleri, alabalık, uskumru ve ton balığı da diğer yüksek içerikli B12 kaynaklarıdır.B12 vitamini eksikliği yaşamamak için beslenme düzeninize eklemeyi unutmayın.

Diyetisyen Nur Çelik